در طبقه بندی DSM-4 این شرایط تحت عنوان ترانس سکشوالیسم (TS)[5] یا اختلال هویت جنسیتی (GID)[6] نام برده می شود، اما بعد از سال ها اعتراض از سوی افراد متعلق به جامعه مبتلایان به ملال جنسیتی (با نام های متفاوتی مانند تبدل خواه، دگر جنس خواه، گذر جنسی، ناراضی جنسی و غیره) که اصطلاح اختلال هویت جنسیتی را تحقیرآمیز می دانستند، انجمن روانپزشکی آمریکا تصمیم گرفت در DSM-5 نام آن را به ملال جنسیتی تغییر دهد[2].
برخی از ملاک های تشخیصی ملال جنسیتی در DSM-5 به این صورت آمده است؛ ناهمخوانی قابل توجه میان جنسیت تجربه شده/ابراز شده فرد و جنسیت تخصیص یافته فرد، حدودا 6 ماه دوام دارد و تقریبا با دو مورد از موارد زیر تظاهر می کند: 1- نا همخوانی قابل توجه میان جنسیت تجربه شده/ابراز شده فرد و ویژگی های اولیه و ثانویه جنسی( یا در اوایل نوجوانی، ویژگیهای ثانویه جنسی مورد انتظار) 2- میل قوی برای رهایی از ویژگی های اولیه و یا ثانویه جنسی به دلیل ناهمخوانی چشمگیر با جنسیت تجربه شده/ ابراز شده فرد( یا در اوایل نوجوانی، میل برای پیشگیری از بروز ویژگی های ثانویه جنسی مورد انتظار) 3- میل قوی برای ویژگی های جنسی اولیه و یا ثانویه جنس مقابل 4- میل قوی برای داشتن جنسیت دیگر ( یا گزینه های جنسیتی متفاوت با جنسیت تخصیص یافته فرد) 5- میل قوی برای اینکه با او مانند فرد متعلق به جنسیت دیگر رفتار شود( یا گزینه های جنسیتی متفاوت با جنسیت تخصیص یافته فرد) 6- باور نیرومند مبنی بر اینکه فرد احساسات و واکنش های معمول جنس مقابل را دارد( یا گزینه های جنسیتی متفاوت با جنسیت تخصیص یافته فرد)[2].
در این شرایط با ناراحتی قابل توجه بالینی یا کاهش کارکرد اجتماعی، شغلی یا دیگر حوزه های مهم کارکردی همراه است.
شیوع کلی ملال جنسیتی در بین زنان و مردان 1.141000 می باشد[3]. مبتلایان به ملال جنسیتی بر اساس جنسیت زیستی اولیه ای که با آن به دنیا می آیند به دو گروه اصلی تقسیم می شوند؛ برخی از آن ها جنسیت زیستی مذکر و هویت جنسی مونث (MF-TS)[7] دارند و گروهی دیگر دارای جنسیت زیستی مونث و هویت جنسی مذکر (FM-TS)[8] هستند. در مورد مردان مادرزاد (MF-TS) بزرگسال دامنه های شیوع از 0.005 تا 0.014 درصد و در مورد زنان مادرزاد (FM-TS) از 0.002 تا 0.003 درصد است. شیوع MTF حدود 1.145000 و شیوع FTM حدود 1.136000. از آنجا که تمام بزرگسالان خواهان درمان هورمونی و جراحی تغییر جنسیت به کلینیک های تخصصی مراجعه نمی کنند، این آمارها احتمالا کمتر از حد واقعی هستند. تفاوت های جنسیتی در میزان ارجاع به کلینیک های تخصصی بر اساس گروه سنی متفاوت است. در کودکان، نسبت های جنسیتی پسران به دختران مادرزاد از 2:1 تا 4.1:5 است[4]. در نوجوانان این نسبت جنسی تقریبا برابر است. در بزرگسالان، این نسبت جنسی در مردان مادرزاد ببیشتر است، به طوری که دامنه ای از 1:1 تا 6.1:1 دارد. در مورد تعداد مبتلایان در ایران آمار دقیقی وجود ندارد و طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، در ایران حدود 700 مورد تقاضای تغییر جنسیت وجود دارد، ولی در آمار پزشکی قانونی حدود 350 نفر تا کنون تغییر جنسیت داده اند[4].
این گروه از زنان فرصت های برابر سلامت با سایر زنان برخوردار نیستند. آن ها بدلیل تجربه شرم و انگ اجتماعی و کاهش کیفیت زندگی دچار اضطراب، افسردگی، کاهش عزت نفس، کاهش تعاملات اجتماعی و از دست دادن فرصت های زندگی( فرصت های شغلی و تحصیلی) و مشکلات عدیده باروری نیز تجربه می کنند. این گروه از زنان (مردان با عمل تغییر جنسیت) بدلیل درک وضعیت نابسامان موقعیت و شرایط انسانی، نیازهای سلامت باروری و جنسی متفاوتی دارند. از جمله کسانی که در طول زندگی حرفه ای خود ممکن است با این افراد سروکار داشته باشند متخصصین سلامت باروری هستند بنابراین رسیدگی به این چالش ها در حیطه برنامه سلامت باروری می باشد. برای پاسخ درست به نیازهای مراقبتی این افراد، متخصصین سلامت باروری بایستی با تجارب خاص این افراد از زندگی و احساسات و انتظارات آن ها آشنا باشند. شواهد حاکی از آن است که دانشجویان حوزه پزشکی و پیراپزشکی اطلاعات کم و ناقصی از پدیده ملال جنسیتی دارند و در بعضی از موارد هیچگونه آگاهی در این رابطه ندارند[5]. با توجه به اینکه ابزار مناسب جهت نیازسنجی در این زمینه وجود ندارد و همچنین نیازهای سلامت باروری و جنسی زنان با ملال جنسیتی و درک آن ها تحت تاثیر عوامل پیچیده نظام ارزشی، فرهنگی و مذهبی جامعه ایرانی قرار دارد، لزوم طراحی سنجی یک ابزار مناسب احساس می شود. پژوهش حاضر در راستای پر کردن خلاء دانش نظری و کاربردی موجود و طراحی و روان سنجی ابزار مناسب، جهت شناسایی نیازها و چالش های سلامت باروری و جنسی زنان با ملال جنسیتی در ایران انجام خواهد شد تا با بکارگیری آن در مطالعات آینده بتوان بسته خدمتی مناسب ارائه شود.
[1] Diagnostic and statistical manual of mental disorder
[2] Gender dysphoria
[3] Sex
[4] Gender
[5] Transsexualism
[6] Gender identity disorder
[7] Male-to-female transsexual
[8] Female-to-male transsexual
| کد | 561 |
| عنوان فارسی پایان‌نامه | تبیین و تعیین نیازهای سلامت باروری و جنسی زنان با ملال جنسیتی |
| عنوان لاتین پایان‌نامه | Explanation and Evaluation of Sexual and Reproductive Health in Women with Gender Dysphoria |
| گروه | بهداشت باروری |
| دانشکده/مرکز | |
| محل ارایه طرح | |
| تاریخ تصویب | 1397/04/06 |
| تاریخ شروع | |
| تاریخ پایان (دفاع) | |
| سال ارائه | |
| فصل | |
| مقطع تحصیلی پایان نامه | دکترای تخصصی (.Ph.D) |
| نوع پایان نامه | بالینی |
| رشته تخصصی | بهداشت باروری |
| بودجه پایان نامه | 30000000.0000 |
| نام همکار | سمت همکار | سمت همکار پایان نامه |
|---|---|---|
| افسانه کرامت | استاد مشاور | |
| زهرا متقی | استاد راهنما | |
| علی محمد نظری | استاد راهنما | |
| مینا سعادت | مجری- دانشجو |
